-
1 начар
1. прил.1)а) в разн. знач. плохо́й, нехоро́ший, скве́рный, нева́жный, дурно́й, худо́й, дрянно́йначар кием — плоха́я оде́жда
начар һава — скве́рная пого́да
начар шартлар — нева́жные усло́вия
начар агач ботакка үсәр — (посл.) плохо́е де́рево в сук растёт
б) плохо́й, нео́пытный, неуме́лый, неиску́сный, негра́мотный, неквалифици́рованный ( о человеке)начар укытучы — плохо́й учи́тель
начар хуҗа — плохо́й хозя́ин
начар җитәкче — неквалифици́рованный руководи́тель
начар тегүче — неуме́лый портно́й
в) плохо́й, дурно́й, скве́рный, гру́бый, вульга́рный (о манерах, вкусе и т. п.)начар зәвык — вульга́рный вкус
начар гадәт — дурна́я привы́чка
начар тотыш — плохо́е поведе́ние
2) плохо́й, предосуди́тельный, нехоро́ший, дурно́й, безнра́вственныйначар үрнәк күрсәтү — пока́зывать дурно́й приме́р
начар репутация — плоха́я репута́ция
начар эшләр — нехоро́шие дела́
3) плохо́й, нехоро́ший, гнету́щий, мра́чный; неблагоприя́тныйначар кәеф — плохо́е настрое́ние
начар төш күрү — ви́деть нехоро́ший сон
начар хәл — гнету́щее положе́ние
4) плохо́й, нехоро́ший, недо́брый, злове́щийначар көлү — нехоро́ший смех
начар ният — недо́брое наме́рение
начар уйлар — недо́брые мы́сли
5)а) плохо́й, недо́брыйначар сүз әйтү — сказа́ть недо́брое сло́во
начар хәбәр ишетү — слы́шать нехоро́шую весть
б) плохо́й, неприли́чный, нецензу́рныйначар сүзләр белән сүгенү — нецензу́рная брань
начар җырлар — непристо́йные пе́сни
6) плохо́й, сла́бый, бесси́льный (о больном, старом)картның хәле начар — состоя́ние старика́ плохо́е, стари́к плох
7) плохо́й, ма́ленький, небольшо́йначар түләү — небольша́я пла́та
начар үсеш — плохо́е разви́тие
8) спец. плохо́й2. сущ.; спец."начар" билгесе алу — получи́ть плоху́ю оце́нку
пло́хо3. нареч.контроль эшкә "начар" куйдылар — за контро́льную рабо́ту поста́вили "пло́хо"
1)а) пло́хо, нехорошо́, скве́рно, нева́жно, ду́рно, ху́доначар киенү — нева́жно одева́ться
начар яшәү — пло́хо жить
ашханәдә начар ашаталар — в столо́вой скве́рно ко́рмят
б) в знач. сказ.эшләр әлегә начар — дела́ пока́ нева́жны
кичен миңа начар булды — ве́чером мне бы́ло пло́хо
2) пло́хо, нехорошо́, недо́бро, злове́щекеше турында начар уйлау — пло́хо ду́мать о челове́ке
3) пло́хо, ма́ло, немно́гоҗыештыручыга бездә начар түлиләр — у нас убо́рщице пло́хо (ма́ло) пла́тят
•- начар яшәү
- начар дигәндә дә
- начар ниятле
- начар сыйфатлы
- начар сүзле кеше••начар күрмәс борын яхшының кадере юк — (посл.) не отве́дав го́рького, не узна́ешь и сла́дкого
начар юлга кертү (димләү) — совраща́ть/со-врати́ть
-
2 гадәт
сущ.1) привы́чка, обыкнове́ние, обы́чайүз гаебеңне башкаларга аудару гадәте — привы́чка сва́ливать свою́ вину́ на други́х
табын янында дәшмәү (сөйләшмәү) гадәте — обыкнове́ние храни́ть молча́ние за столо́м (за едо́й)
чир китәр, гадәт китмәс — (посл.) боле́знь пройдёт, а привы́чка оста́нется; привы́чка не ото́пок, с ноги́ не ски́нешь
иске гадәт ташланмас, яңа гадәт башланмас — (посл.) отвы́кнуть от ста́рой привы́чки тру́дно, ста́рые привы́чки живу́чи
яман чир тиз йога, яман гадәт тиз керә — (посл.) дурно́й приме́р зарази́телен (букв. дурна́я привы́чка, как и зара́зная боле́знь, бы́стро привива́ется)
2) привы́чка; мане́ра поведе́ния; пова́дки, накло́нностияман гадәтләр — дурны́е накло́нности
үз-үзеңне тоту гадәте — мане́ра вести́ себя́, мане́ра поведе́ния
кеше сүзен бүлү - начар гадәт — перебива́ть собесе́дника - дурна́я привы́чка
ерткыч хайваннар гадәте — пова́дки хи́щных звере́й
3) зама́шкибайлар гадәте — ба́рские зама́шки
4) обычно во мн. ч. гадәтләр обы́чаи, нра́вы; тради́циясм. тж. гореф-гадәтбашка халыкларның гадәтләре белән танышу — познако́миться с нра́вами (обы́чаями) други́х наро́дов
кунакчыллык гадәтләре — обы́чаи (пра́вила, зако́ны) гостеприи́мства
•- гадәт булып киткән
- гадәт итү
- гадәтенә каршы
- гадәткә әйләнү
- гадәттә булмаган
- гадәттә булмаганча
- гадәттән тыш -
3 үзләштерелү
страд. от үзләштерү1) присва́иваться (о деньгах, вещах) || присвое́ние2) усва́иваться, воспринима́тьсяначар гадәт тиз үзләштерелә — плохи́е на́выки бы́стро воспринима́ются
3) осва́иваться50 нче елларда чирәм җирләр үзләштерелде — в пятидеся́тые го́ды осва́ивались цели́нные зе́мли
4) усва́иваться, перева́риваться || перева́риваниеяшелчә азыклары җиңел үзләштерелә — овощна́я пи́ща усва́ивается легко́
См. также в других словарях:
бозылу — 1. Яраксыз хәлгә килү, начарлану 2. Ватылу, җимерелү 3. Юкка чыгу, бетү тынычлык б. 4. Үтәлмәү, дөрес булмаган якка үзгәрү (закон, кагыйдә һ. б. тур.). Нәр. б. формасы, эчтәлеге, рәвеше үзгәрү 5. Йөзгә ачу, ризасызлык һ. б. ш. билгеләр чыгару тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ошаусыз — Ошамый торган, начар, гадәткә хилаф … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чир — 1. Организмда нормаль тереклек эшчәнлегенең бозылуы; авыру 2. күч. Кешедә булган берәр кире сыйфат, начар гадәт … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
алама — с. 1. Иске, тузган, сәләмә. и. күч. Предмет яки зат исеменнән соң килеп, кемне яки нәрсәне начар, түбән итеп, мыскыллап әйтелә көтүче аламасы юри шулай тотты 2. и. Тузган, иске әйберләр, чүпрәк чапрак 3. күч. Ярлы, хәерче 4. күч. Начар, әшәке.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уртача — с. 1. Сыйфаты ягыннан югары булмаган, бик әйбәт булмаган, гадәти. сөйл. Бик яхшы да, бик начар да түгел, ярыйсы гына. Бер ягы белән дә аерылып тормаган, гадәти (кешегә карата) 2. Билгеләре, үзлекләре буенча ике чик (зур һәм кече, биек һәм тәбәнәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
югыйсә — терк. 1. Кушма җөмләдәге сәбәп яки нәтиҗә җөмләне баш җөмләгә бәйләү, теркәү өчен – димәк, күрәсең сүзләре белән кулланыла акылы да җитенкерәми күрәсең, югыйсә начар малай түгел 2. Ихтимал булган сәбәпләрнең юклыгын белдергән җөмләне гаҗәпләнү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ишеттерү — 1. (Ишетелү (1) ) 2. Кеше аркылы гадәттә начар сүз яки хәбәр җиткерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
олашу — 1. Ялгану, тоташу алдан баручыларга килеп олгаштык 2. Юлыгу, тару (гадәттә берәр начар эш хәлгә) яман бәндәләргә олгашкандыр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
олгашу — 1. Ялгану, тоташу алдан баручыларга килеп олгаштык 2. Юлыгу, тару (гадәттә берәр начар эш хәлгә) яман бәндәләргә олгашкандыр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сылау — 1. Берәр үзле нәрсәне: ябышып калырлык итеп йоктыру, катлам итеп ягу. сөйл. Ягу (майны, балны һ. б. ш.) 2. күч. Артык калын һәм килешсез, ямьсез итеп сөртү, йоктыру (буяуны һ. б.). Берәр нәрсә йоктырып пычрату 3. Ярык тишекне берәр үзле нәрсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
туарылып — Иркенләп, җәелеп, рәхәтләнеп 4. күч. Гадәти нормадан чыгу, үз үзен начар, артык иркен тоту; чыгырдан чыгу. Гомумән бозылу, элекке тәртибен югалту дөнья туарылды да китте 5. Сүлпәнләнү, эшкә ваемсыз карау, эшне үз өстеннән алу; рухи яктан йомшау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
